เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร-ห้วยขาแข้ง
เริ่มเป็นที่รู้จักเพราะได้รับการจดทะเบียนเป็นมรดกโลกจากองค์การยูเนสโก
(UNESCO) ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกของยูเนสโก
ระหว่างวันที่ ๙-๑๓
ธันวาคม ๒๕๓๔ ณ เมืองคาร์เทจ ประเทศตูนีเซีย
ห้วยขาแข้งมีพื้นที่ครอบคลุม
๖ อำเภอ ๓ จังหวัดคือ
อำเภอบ้านไร่
อำเภอลานสัก อำเภอห้วยคต
จังหวัดอุทัยธานี อำเภอสังขละบุรี
อำเภอทองผาภูมิ
จังหวัดกาญจนบุรี
และอำเภออุ้มผาง
จังหวัดตาก มีพื้นที่
๓,๖๐๙,๓๗๕ ไร่
หรือ ๕,๗๗๕
ตารางกิโลเมตร
โดยมีการรวมพื้นที่ของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรเข้ามาด้วยทำให้เป็นผืนป่าอนุรักษ์ต่อเนื่องที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทยและในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ลักษณะอากาศที่ห้วยขาแข้งหากเป็นฤดูร้อนจะร้อนมาก
ฤดูฝนมีฝนตกหนักตลอดทั้งวัน
และมีฤดูหนาวสั้นมาก
ห้วยขาแข้งได้เป็นมรดกโลกเพราะสภาพป่าของที่นี่มีความหลากหลายทางธรรมชาติประกอบด้วยป่าถึง
๕ ใน ๗ ชนิด
ที่พบในเขตร้อนชื้น
ได้แก่ ป่าดิบแล้ง
ป่าดิบเขา ทุ่งหญ้า
ป่าเบญจพรรณ
ป่าเต็งรัง
ก่อให้เกิดความหลากหลายของพันธุ์พืชและพันธุ์สัตว์ต่างๆบางชนิดเป็นสัตว์ที่หายากใกล้จะสูญพันธุ์
เช่นควายป่า เลียงผา
เสือดาว หมาใน ไก่ป่า
นกยูงไทย
และยังมีแมลงป่าพันธุ์ต่างๆอีกมากมาย
ปกติเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าไม่ใช่สถานที่เปิดให้ประชาชนเข้าชมได้ทั่วไป
เพราะพื้นที่นี้จัดเป็นเขตอนุรักษ์และมีความอ่อนไหวสูง
ฉะนั้นการมีคนจำนวนมากเข้าไปอาจก่อให้เกิดปัญหาด้านความไม่สมดุลของระบบนิเวศได้
แต่อย่างไรก็ดีเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้งซึ่งได้กลายเป็นมรดกโลกและเป็นที่รู้จักของคนทั่วไป
จึงเปิดจุดผ่อนปรนทั้งหมด
๓ จุด
ให้ประชาชนทั่วไปเข้าไปศึกษาธรรมชาติได้แบบไม่ค้างคืน
การเข้าไปในเขตฯควรปฏิบัติตามกฏระเบียบอย่างเคร่งครัด
ได้แก่
๑.บริเวณสำนักงานเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง
๒.บริเวณหน่วยพิทักษ์ป่าไซเบอร์(ดูรายละเอียดที่น้ำตกไซเบอร์)
๓.
บริเวณหน่วยพิทักษ์ป่าห้วยแม่ดี
(อยู่ในพื้นที่อำเภอบ้านไร่
เส้นทาง ๓๐๑๑
ไปทางห้วยแม่ดี-บ้านใหม่คลองอังวะ
กรมป่าไม้จัดเส้นทางศึกษาธรรมชาติไว้ด้วย)
ในบริเวณที่ทำการเขตฯ
มีรูปปั้นคุณสืบ
นาคะเสถียร หันหน้าไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้
เพื่อดูความเป็นไปของผืนป่าตะวันตก
มีบันได ๘ ขั้น
ที่สื่อความหมายว่าคุณสืบดำรงตำแหน่งหันหน้าเขตรักษาพันธุ์ฯ
อยู่ ๘ เดือน
และลวดลายบนบันไดบ่งบอกถึงอุปสรรคในการทำงานที่นี่
อาคารอนุสรณ์สถานสืบ
นาคะเสถียร
ซึ่งใช้เป็นอาคารเอนกประสงค์ในการจัดกิจกรรมต่างๆ
ซึ่งมีการจัดนิทรรศการเกี่ยวกับคุณสืบไว้ด้วย
ผมคิดว่า
ชีวิตผมได้ทำดีที่สุดแล้ว
ผมคิดว่า
ผมได้ช่วยเหลือสังคมดีแล้ว
ผมคิดว่า
ได้ทำตามกำลังของผมดีแล้วและผมพอใจ
ผมภูมิใจในสิ่งที่ผมทำ
เป็นคำกล่าวของคุณสืบ
นาคะเสถียร
ผู้เป็นกำลังสำคัญผลักดันให้ป่าห้วยขาแข้งได้กลายเป็นมรดกโลก
บ้านพักคุณสืบ
ซึ่งภายในบ้านพักยังคงสภาพไว้เหมือนครั้งที่คุณสืบยังมีชีวิตอยู่
ในห้องนอนที่คุณสืบจบชีวิตลงมีโต๊ะทำงานซึ่งจะมีรูปภาพต่างๆวางอยู่
เช่น รูปลูกสาว
รูปคนงาน รูปป่าไม้
ด้านข้างโต๊ะมีรองเท้าวางอยู่สองสามคู่
และที่เราควรจะระลึกถึง
คือ
อนุสรณ์คนงานลาดตระเวน
ที่ถูกยิงเสียชีวิตขณะปฏิบัติหน้าที่
อยู่บริเวณหน้าบ้านพักรับรอง
หากมีโอกาสแวะมาที่ห้วยขาแข้งและได้มาเยี่ยมที่บ้านพักคุณสืบ
หรือ
ที่อาคารอนุสรณ์ฯ
อนุสรณ์คนงานลาดตระเวน
อาจะได้อะไรกลับไป มากกว่าจิตสำนึกด้านอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเพียงอย่างเดียว เส้นทางศึกษาธรรมชาติเขาหินแดง
มีความยาวประมาณ ๖
กิโลเมตรใช้เวลาเดินประมาณ
๔ ชั่วโมง
มีจุดสื่อความหมายธรรมชาติทั้งหมด
๑๘
จุดสภาพป่าเป็นป่าผลัดใบ
ประกอบด้วยป่าเต็งรัง
ป่าเบญจพรรณ
และป่าดิบแล้ง
มีจุดชมวิวโป่งเทียน
ในช่วงหลังเดือนธันวาคมจะมีนกหลายชนิด
นกที่พบมาก เช่น
นกแขกเต้า
และนกโพระดก
เส้นทางนี้ปกติเดินเองได้โดยขอคู่มือที่สำนักงานเขตฯ
แต่หากต้องการคนนำทางต้องติดต่อล่วงหน้าที่หน่วยป้องกันไฟป่าห้วยขาแข้ง
โทร. (๐๕๖)๕๑๓๕๒๗
เส้นทางศึกษาธรรมชาตินี้จะปิดในช่วงเดือนเมษายน
การเดินทาง
จากอุทัยธานีไปเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้งไปได้
๒ เส้นทาง คือ
๑. เข้าทางที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง
อยู่ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ
๙๐ กิโลเมตร
ตามเส้นทางสายอุทัยธานี-หนองฉาง-ลานสัก
ทางหลวงหมายเลข ๓๔๓๘
ถึงหลักกิโลเมตรที่
๕๓-๕๔
เลี้ยวซ้ายเข้าไปประมาณ
๑๕ กิโลเมตร
จะถึงที่ทำการเขตด่านตรวจเขาหินแดง
ซึ่งตั้งอยู่ริมห้วยทับเสลา
จากที่ทำการเขตฯ
สามารถเดินทางด้วยรถยนต์ต่อไปยังหน่วยพิทักษ์ป่ากะปุกกะเปียง
ระยะทาง ๑๔ กิโลเมตร
และ
สถานีวิจัยเขานางรำ
ระยะทาง ๑๗ กิโลเมตร
๒.
เข้าทางหน่วยพิทักษ์ป่าเขาบันได
อยู่ทางทิศใต้ของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้งห่างจากตัวจังหวัดอุทัยธานีประมาณ
๑๑๐ กิโลเมตร
ใช้เส้นทางสายอุทัยธานี-หนองฉาง-บ้านไร่
ระยะทางประมาณ ๘๐
กิโลเมตร
แล้วแยกเข้าทางลูกรังผ่านบ้านใหม่คลองอังวะอีกประมาณ
๓๐
กิโลเมตรถึงด่านตรวจคลองระยาง
ไปยังหน่วยพิทักษ์ป่าห้วยแม่ดี
และหน่วยพิทักษ์ป่าเขาบันได
สามารถเดินป่าขึ้นล่องได้ทั้งด้านเหนือและใต้ของลำห้วยขาแข้ง
หากเดินทางในฤดูฝนรถจะเข้าไม่ได้เพราะธารน้ำจะสูงขึ้นท่วมถนนดินแดง
สถานที่พักแรม
การเข้าพักแรมต้องไปติดต่อด้วยตนเองอย่างน้อย
๒๐
วันล่วงหน้าที่ฝ่ายจัดการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า
ส่วนอนุรักษ์สัตว์ป่า
กรมป่าไม้
สอบถามรายละเอียด
โทร. (๐๒) ๕๖๑-๔๒๙๒-๓
หรือทางเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง
ตู้ ปณ. ๔ อำเภอลานสัก
จังหวัดอุทัยธานี
๖๑๑๖๐
จุดที่ได้รับอนุญาตให้พักแรมได้มีอยู่
๓ จุด จุดแรก คือ
บริเวณสำนักงานเขตฯ
มีบ้านพักขนาดพักได้
๑๐-๓๐ คน จำนวน ๓ หลัง
และอาคารฝึกอบรมขนาดจุ
๘๐ คน จุดที่สอง
หน่วยพิทักษ์ป่าไซเบอร์
จุดที่สาม คือ
หน่วยพิทักษ์ป่าห้วยแม่ดี
|